IT Opleiders Cees-Jan van der Meer & Richard Meijer

“Iedereen heeft al 21st Century Skills ontwikkeld, maar niet iedereen beseft dat”

Cees-Jan van der Meer (45) en Richard Meijer (40) zijn eigenaar van IT Randsteden. Zij bieden een range aan IT-trainingen voor IT-professionals en voor eindgebruikers. Dat zijn dus volwassenen. Jonge mensen die hun vaardigheden nog moeten opbouwen, ervaren werknemers die hun kennis moeten bijspijkeren of mensen die met het opvijzelen van hun IT-kennis hun kansen op het vinden van een baan willen vergroten. Van de 21st Century Skills is IT-vaardigheid er één, en meer een middel dan een doel, vinden Cees-Jan en Richard. Maar wel een belangrijke vaardigheid: zonder ICT-geletterdheid kun je in de huidige kenniseconomie niet meedoen, in welk beroep dan ook. Cees- Jan en Richard gaan verder dan alleen het aanbieden van trainingen in IT-vaardigheden. Zij geven ook trainingen die de mogelijkheden en valkuilen van sociale media behandelen. Wat is je digitale footprint bijvoorbeeld, hoe maak je een goed CV en hoe gebruik je LinkedIn bij het zoeken naar een baan.

Zij participeren in het project Hete Pepers om jonge werklozen juist met dit soort vaardigheden een betere kans op de arbeidsmarkt te geven. Ook zoeken zij naar leeromgevingen die aansluiten bij het leren in de 21e eeuw en trainingen gebaseerd op praktijkcases.

Wat zijn voor jullie typisch 21st Century Skills?

Cees-Jan: “Voor mij is dat, dat mensen zich moeten realiseren dat ze zelfredzaam moeten zijn. Je moet weten waar kennis te vinden is, wat je wel en niet wilt weten, waar en hoe je wilt werken. Het gaat om motivatie, verantwoordelijkheid voor je eigen werk en toekomst.” Richard: “Ik zie het in de bewustwording van wat je zelf wilt en wilt bereiken. Neem je daar zelf de leiding in of niet, die keuze kun je maken. Ga iets doen wat je leuk vindt, ontwikkel jezelf niet alleen op je werk maar ook thuis. Je moet de kennis weten te vinden en ook kritisch nadenken en beoordelen of het nuttige kennis is. Het gaat ook over communicatie, die gaat steeds sneller en over grenzen heen. Het is ook een bewustwording van wat je al kunt, iedereen heeft al 21st Century Skills ontwikkeld maar niet iedereen beseft in welke mate. Eigenlijk gebruik je het al de hele dag: sociale media, even een recept opzoeken, een vakantie boeken, werken in de Cloud. Alleen je noemt het niet zo.”

En ICT-geletterdheid dan?

“Richard: “Dat is er ook één, maar meer een middel dan een doel.”

Welke 21st Century Skills hebben jullie zelf?

Richard: “Nieuwe dingen willen leren, open staan voor nieuwe mogelijkheden, contact zoeken, burgerschap, verantwoording nemen en communiceren.” Cees-Jan: “Voor mij zit het in zelf verantwoording nemen, gedrevenheid, probleemoplossend denken en sociale vaardigheden.” “Plus samenwerken en kritisch denken”, vult Richard aan.

Richard, jij hebt een dochter van 10 jaar. Welke 21st Century Skills zie je bij haar en hoe is dat anders dan bij onze generatie?

“Vooral het oplossingsgericht denken en daarbij gebruik maken van de hedendaagse technologie is iets wat een tweede natuur is bij haar. Ze hoeft er niet bij na te denken en gebruikt de middelen die er zijn om haar probleem op te lossen. Of het nu gaat om informatie uit een boek, internet of via een whatsapp berichtje op de telefoon.”

Wat maakt jullie ict-vaardigheden anders dan die van de  scholieren en schoolverlaters van nu?

Richard: “De generatie voor ons had helemaal geen computers. Hun enige bronnen waren de klassikale lessen, de docent en boeken. Wij hadden op school nog net niet de beschikking over internet. Kinderen van nu worden opgevoed met alle mogelijke middelen. Jongeren zijn vanaf hun geboorte met internet opgevoed en gewend overal kennis op te zoeken. Onze generatie zit ertussenin: We hebben onderwijs gehad op de manier van de generatie voor ons en we hebben de vaardigheden nodig in ons werk die de leerlingen van nu tijdens hun opleiding leren.”

Wie komt er bij IT Randsteden voor een training?

Cees-Jan: “Dat is heel divers: de postbode die op zijn 55e wordt ontslagen en omgeschoold wil worden, de boekhouder die meer van Excel wil leren, de systeembeheerder die een technische training volgt. Meestal zijn het mensen waarvoor een training wordt betaald door de werkgever. Mensen die privé een training kopen omdat ze in zichzelf willen investeren, zien we zelden of nooit. En dat is best verrassend, want er is niemand meer die geen ICT-vaardigheden nodig heeft. Een voorbeeld: een schilder met versleten knieën kreeg als vervangend werk een tablet mee om bij projecten te beoordelen of het goed uitgevoerd was en daar foto’s van te maken en te mailen. In alle beroepen heb je tegenwoordig ICT-vaardigheden nodig.”

Welke vaardigheden mis je bij de cursisten die bij jullie komen? Wat hebben zij in hun opleiding gemist?

Richard: “Dat verschilt per generatie. Onze generatie komt naar een cursus omdat ze weten dat ze vaardigheden in Word en Excel missen. Bij senioren merk je dat je eerst hun angst voor computers weg moet nemen en de angst om iets kapot te maken. Dat hebben jongere mensen die met computers zijn opgegroeid weer helemaal niet. Jongeren overschatten zichzelf juist vaak in hun kennis, die lopen pas op hun werk tegen problemen aan. Zij komen niet meer naar een training en moeten meer op hun werk geholpen worden om de juiste antwoorden te vinden. Dat wordt ook wel Just in Time Teaching genoemd. Gedegen les in Word en Excel zou op school aangeboden moeten worden. Mensen verliezen productiviteit als ze die programma’s niet goed beheersen, al denken ze zelf van wel.”

Hoe passen jullie je trainingen aan op de eisen van de 21e eeuw?

Richard: “Wij bieden individuele Office-trainingen, aangepast op het eigen niveau en tempo van de cursist. Ze krijgen wel les in een lokaal bij ons, maar werken dus ieder voor zich.” Cees-Jan: “Wij merken dat er enorme verschillen zijn tussen mensen in wat ze al weten en ook wat ze willen leren. Belangrijk is: je leert in onze individuele trainingen alleen dat wat je nog niet weet. Zo kun je iemand die niet weet wat een muis is en een expert naast elkaar zetten zonder irritatie. Dat is een groot verschil met 15 jaar geleden; toen werden de trainingen veel meer klassikaal aangeboden, dezelfde voor de hele groep.”

ICT-geletterdheid is maar één aspect van 21st Century Skills en meer een middel dan een doel, vinden jullie zelf. Welke andere skills van deze eeuw bieden jullie in trainingen?

Richard: “Wij geven trainingen om programma’s als LinkedIn beter te leren gebruiken. LinkedIn is tegenwoordig hét platform waar werkgevers hun medewerkers werven. Mensen weten vaak niet dat zij hiaten hebben in hun kennis van programma’s als Word en Excel. Zij leren zichzelf aan om iets op een bepaalde manier te doen en gunnen zichzelf niet de extra tijd om uit te zoeken of het makkelijker, sneller of effectiever kan. Dat leer je in een training. Daarbij willen we cursisten niet meer aan de hand nemen van hoofdstuk 1 tot hoofdstuk 10, maar leren aan de hand van cases. Het is veel tastbaarder en slimmer en leuker om resultaat te krijgen aan de hand van een praktisch voorbeeld. Het gaat niet meer om wat je met een standaardtraining iemand leert, maar hoe. Je gaat ze helpen om de extra middelen die al beschikbaar zijn, in te zetten. Ze mogen bij de eindtoets ook het cursusboek gebruiken. Als je als cursist maar weet waar de informatie terug te vinden is.” Cees-Jan: “Denk ook aan trainingen als ‘productiever met e-mail’. Daar leer je ook hoe om te gaan met alle prikkels van die mails die maar je inbox in blijven stromen en de onderlinge afspraken die je met elkaar hierover maakt.”

Dat is inderdaad een vaker genoemde valkuil van Het nieuwe Werken.

Cees-Jan: “Het verschil is: van een 36-urige aanwezigheid verschuift de verwachting van de werkgever naar doelen die je moet behalen. Daar moet je geschikt voor zijn. In het onderwijs van nu worden jongeren meer klaargestoomd voor deze manier van werken. Oudere generaties hebben dat niet zo aangeleerd. Uiteindelijk halen zij hun doelen door veel meer uren te maken, of ze halen de doelen niet en raken daar overspannen van. Daarover moet je afspraken maken, een nieuwe manier vinden van hoe je met elkaar omgaat.“

Zelfredzaamheid, verantwoordelijkheid, kennis kunnen vinden, ICT-geletterdheid. Kan iedereen die 21st Century Skills aanleren?

Cees-Jan: “We leven wel in een kennismaatschappij waar je dit nodig hebt. Ook een cv-monteur: als hij een probleem bij iemand moet oplossen, gaat hij googelen. Hij snapt dat hij niet meer alles hoeft te weten maar wel waar hij het kan vinden op het moment dat hij het nodig heeft. Je moet ervoor open staan dat de hele wereld verandert om je heen. Neem de vrachtwagenchauffeur: net als jij en ik begonnen toen ze 20 waren. Hij ging op pad met een plattegrond en vrachtlijst en als het nodig was, belde hij met een muntentelefoon naar de baas. Nu wordt zijn rit helemaal gevolgd, maakt hij gebruik van routeplanners en is ieder moment bereikbaar via de mobiele telefoon.”

De docent wordt meer coach, hoor je in het onderwijs. De trainer bij jullie ook?

Richard: “Wij zoeken in trainers enthousiasme, meedenken, verantwoording durven nemen. Ze moeten het lef hebben om tussen de studenten in te staan en samen antwoorden te vinden. Ja, zij moeten dus over 21st Century Skills beschikken en zich meer als coach opstellen.”

We hebben het over nieuwe vormen van onderwijs en trainen. Wat mis je aan technologie om dat mogelijk te maken?

Richard: “Er zijn veel losse leeroplossingen die gezamenlijk van onschatbare waarde zijn. Maar het overzicht ontbreekt nog. Dus goede structuren om iets terug te vinden, dat is lastig. Iets wat losse componenten samenbrengt als oplossing, dat mis ik nog.”

Waarom zijn de mensen die bij jullie trainingen gevolgd hebben dé kandidaat voor werkgevers?

Cees-Jan: “Na de trainingen zijn mensen zelfredzamer en productiever. Omdat zij er echt iets aan hebben gehad, kunnen zij weer andere mensen enthousiasmeren. Er is veel veranderd in de trainingen, de vorm is anders en er wordt meer gekeken naar wat je eigenlijk wilt bereiken. Dat is vooral nuttig voor de generatie die dat op school gemist heeft, maar nu wel in zijn werk nodig heeft.”

Als iedereen eenmaal heeft geleerd hoe en waar hij de nodige kennis kan vinden, zijn trainingen bij jullie niet meer nodig, zou je zeggen.

Richard: “ICT verandert ook razendsnel, kennis is snel achterhaald, je moet wel weer op de hoogte gebracht worden. Een cursus kan ook een manier zijn om informatie te vinden. Over vijf jaar hoef je misschien niet meer hier te komen voor die trainingen maar bieden wij dat aan in de vorm van training tools. Op dit moment hebben wij al de Instant Learning Server. Hiermee kan een werknemer, terwijl hij aan een document in Microsoft Office werkt, direct uitleg krijgen door middel van doorzoekbare trainingsvideo’s. Zonder dat hij zijn werkplek of zelfs het document waar hij aan werkt hoeft te verlaten. En zonder hulp te vragen van een collega of helpdesk kan hij zelfstandig zijn probleem oplossen. Mensen zijn zich niet altijd bewust van wat ze wel en niet weten en wat er allemaal kan. Daarvoor heb je nog steeds een coach nodig die up to date is met de laatste technologie.” Cees-Jan: “Motivatie is het sleutelwoord. Heel veel skills kunnen wij mensen niet bijbrengen, die moet je van je omgeving leren, ook thuis. Als je niet voldoende ICT-vaardigheden hebt, val je nu nog een beetje buiten de boot, maar straks echt in het water. Niet alleen op je werk, ook in je sociale leven, alles gaat via elektronische weg als je daar niet in meegaat, sluit je je steeds meer af.“